پنج شنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ ۲۲:۱۳
IOTC
سه شنبه / ۲۱ بهمن ۱۳۹۳ / ۱۱:۵۱
سرویس : عمومی
کد خبر : ۸۰۳
گزارشگر : ۲
سرویس عمومی
عملکرد شرکت پایانه های نفتی در گفت و گو با پیروز موسوی تشریح شد:

پایانه ها؛ ضامن تداوم صادرات نفت ایران

در دنیای حاضر با وجود شتاب برق آسای توسعه دانش و تکنولوژی استفاده از منابع جدید انرژی، اگر بگویم که تمدن در دنیای امروز هنوز هم بر ستون های نفت استوار است چیزی به گزاف نگفته ایم. هم اکنون روزانه حدود 90 میلیون بشکه نفت در این دنیای هیدروکربوری تولید می شود که بیش از 90 درصد از این مقدار از طریق کشتی های نفتکش حمل و نقل می شود.

پایانه ها؛ ضامن تداوم صادرات نفت ایران
کشتی های غول پیکر ویژه حمل و انتقال نفت، برای بارگیری نفت خام در ترمینال های ویژه ای که با اسکله ها، دستگاه ها و ابزارهای مخصوصی تجهیز شده اند پهلو می گیرند و پس از بارگیری، نفت خام را به مبادی مصرف انتقال می دهند. از میان پایانه های بارگیری، تخلیه و صادرات نفت خام در سراسر دنیا، پایانه صادراتی ایران در مرکز خلیج پارس در جزیره خارگ با دو اسکله شرقی (T) و غربی (آذرپاد) به عنوان یکی از مشهورترین، قدیمی ترین و بزرگترین پایانه نفتی دنیا شناخته شده است. اسکله شرقی با طول 1840 متر قابلیت پهلودهی همزمان 6 نفتکش تا ظرفیت 300 هزار تن دارد در حالی که نفتکش های غول پیکر با ظرفیت بیش از 500 هزار تن هم می توانند در اسکله غربی بارگیری کنند. تضمین تداوم صادرات و ارتقا توان ذخیره سازی نفت خام که یکی از شاخص های مهم ارزیابی توانمندی یک پایانه نفتی به شمار می رود از مواردی است که همواره از سوی شرکت پایانه های نفتی ایران با جدیت دنبال شده ضمن در نظر گرفتن این نکته که این شرکت اجرا کننده تصمیمات امور بین الملل و سازمان اوپک در ایران است و دریافت نفت ارسالی به جزیره خارگ و نوع و میزان نفت قابل تحویل به نفتکش ها از سوی امور بین الملل تعیین و توسط پایانه ها اجرایی می شود.
به منظور بررسی وضعیت عملکرد پایانه های نفتی به عنوان متولی دریافت، ذخیره سازی و ضامن تداوم صادرات نفت ایران با پیروز موسوی؛ مدیرعامل این شرکت گفت و گویی انجام شده است که در ادامه می خوانید:
-           با توجه به اینکه افزایش ظرفیت ذخیره سازی نفت خام در کشور یکی از مهمترین پارامترهای تاثیرگذار بر عملکرد شرکت پایانه های نفتی ایران است در راستای رسیدن به هدف ترسیم شده در سند چشم انداز 20 ساله نظام و همچنین برنامه پنجم توسعه برای افزایش حداکثری این ظرفیت، اجرای چه اقداماتی را در دستور کار دارید؟
 برای رسیدن به ظرفیت پیش بینی شده در برنامه پنجم توسعه اقداماتی انجام شده که ساخت چهار مخزن ذخیره سازی با ظرفیت هر کدام یک میلیون بشکه در جزیره خارگ در راستای این امر بوده است. با ساخت این چهار مخزن جدید، ظرفیت اسمی ذخیره سازی در این منطقه به 28 میلیون بشکه و ظرفیت عملیاتی آن به 26 میلیون بشکه افزایش یافته است.
در اطراف منطقه گناوه نیز ساخت مخازنی با ظرفیت 10 میلیون بشکه در دستور کار قرار دارد که عملیات طراحی آن پایان یافته و عملیات ساخت آن از سوی بخش خصوصی وارد فاز اجرایی شده است که بر اساس برنامه، قرار است پایانه نفتی گناوه به عنوان پایانه دوم و پشتیبانی جزیره خارگ به بهره برداری برسد؛ به این ترتیب، ظرفیت ذخیره سازی نفت خام در شرکت پایانه های نفتی به 38 میلیون بشکه افزایش خواهد یافت.
ساخت مخازن ذخیره سازی زیرزمینی نفت خام هم در نوار ساحلی خلیج فارس تا عمق 100متری در قالب یک پروژه پژوهشی با امضا وزیر نفت از بهمن ماه سال 1390 آغاز شده که جز آن دسته از اقدام های مهمی است که در زمینه پدافند غیرعامل انجام می شود و توان رقابتی و چانه زنی کشور را در منطقه بالا می برد. در مرحله نخست ساخت 10 میلیون بشکه مخزن زیرزمینی برنامه ریزی شده است. البته شرکت های نفت فلات قاره، مناطق نفتخیز جنوب و شرکت مهندسی و توسعه نفت نیز برای تحقق ظرفیت ذخیره سازی تا پایان برنامه پنجم برنامه هایی برای ساخت مخازن جدید در دستور کار دارند.
-          هم اکنون چه کشورهای از مخازن زیر زمینی برای ذخیره سازی استفاده می کنند؟
مخازن استراتژیک نفت خام یکی از مسائل مهم مورد توجه قدرت ها در دنیاست. در ایالات متحده آمریکا بیش از 700 میلیون بشکه نفت ذخیره استراتژیک وجود دارد ضمن اینکه این کشور از سال 1970 میلادی به انجام این مهم اقدام کرده است. هم اکنون نیز بر اساس درخواست رئیس جمهوری آمریکا افزایش این ظرفیت ذخیره سازی به یک میلیارد و 500 میلیون بشکه در دستور کار قرار دارد.
برخی از کشورهای اروپایی، ژاپن و اخیرا چین نیز به این مقوله ورود کرده اند. ژاپن نیز هم اکنون از ظرفیت ذخیره سازی زیرزمینی حدود 100 میلیون بشکه ای و چین حدود،50 میلیون بشکه ای برخوردار است.
-          آیا ساخت مخازن ذخیره سازی زیرزمینی نسبت به مخازن فلزی مقرون به صرفه است؟
هزینه ساخت مخازن فلزی ذخیره سازی نفت خام در مرحله طراحی به ازای هر بشکه 22 دلار است، این در حالی است که هزینه ساخت مخازن زیرزمینی نسبت به مخازن فلزی بسیار کمتر است. این مخازن بدون پوشش و در عمق 60 تا 100 متر زیر سطح آب های آزاد با هدف جلوگیری از نفوذ نفت به زمین ساخته می شود.
-          آخرین وضعیت پروژه احداث حوضچه فراگیر در پایانه نفتی نکا را چگونه ارزیابی می کنید.
این پروژه هم اکنون از پیشرفتی 74 درصدی برخوردار است به طوری که به زودی حداکثر آبخور مجاز کشتی ها در پایانه نکا به عمق هفت ونیم تر می رسد که این عمق برای پهلوگیری کشتی های 12 هزار تنی عمق مناسبی است.بر اساس برنامه با اجرایی شدن این پروژه، ضمن انتقال ظرفیت نفت خام از حوضچه موجود به حوضچه فراگیر، میزان انتقال نفت خام می تواند تا 2 میلیون و 500 هزار بشکه در روز افزایش یابد.
-          اجرای این پروژه چه تاثیری بر میزان ظرفیت سوآپ از طریق پایانه نکا دارد؟
 شرکت پایانه های نفتی ایران هم اکنون ظرفیت سوآپ روزانه 150 هزار بشکه نفت کشورهای آسیای میانه (کشورهای استقلال یافته دریای خزر) را دارد که با توجه به برنامه ریزی های انجام شده اجرای پروژه حوضچه فراگیر شمال برای کسب جایگاه نخست سوآپ در منطقه، در حال اجراست.
از اهداف کوتاه مدت این طرح می توان به افزایش میزان سوآپ نفت خام و تامین نیازمندی های پشتیبانی ناوگان حفاری در دریای خزر و انتقال ظرفیت دریافت نفت خام شرکت پایانه های نفتی ایران از 150 هزار بشکه در روز به 500 هزار بشکه در روز اشاره کرد اما در هدف بلند مدت مربوط به اجرایی شدن این طرح، افزایش میزان سوآپ و انتقال نفت خام تولیدی تا 2 میلیون و 500 هزار بشکه در روز (سوآپ و تولید احتمالی داخلی) و انتقال ظرفیت دریافت نفت خام از حوضچه موجود به حوضچه فراگیر و ایجاد سازه های لازم برای سوآپ 500 هزار بشکه در روز در نظر گرفته شده است.
-          در شرایط کنونی تا از سرگیری مجدد عملیات سوآپ چقدر فاصله داریم؟
 خوشبختانه با روی کارآمدن دولت تدبیر و امید تعاملات مناسبی بین وزارت خارجه و وزارت نفت برای دیپلماسی فعال صورت گرفت. برای احیای دوباره عملیات سوآپ در منطقه و بررسی شرایط نیز جلسات کارشناسی متعدد و بازدیدهای منطقه ای خوبی صورت گرفته که به نظر می رسد شرایط به سمت هموار شدن این مسئله است.
در هر صورت وقفه ایجاد شده، فرصتی را برای شرکت پایانه های نفتی ایران برای انجام عملیات تعمیرات اساسی فراهم کرد تا بتواند در صورت احیای سوآپ با آمادگی و توان بیشتری وارد عمل شود.
-          در حال حاضر آبخور مجاز کشتی ها در پایانه نکا چند متر است؟
هم اکنون حداکثر آبخور مجاز کشتی ها در اسکله های پایانه نفتی شمال 4.5 متر بوده که با توجه به پیش بینی ساخت حوضچه فراگیر، در آینده کشتی های بزرگتر و با ظرفیت بالای 63 هزار تن هم می توانند در پهلو گاه های این ترمینال پهلو گرفته و عملیات انتقال نفت خام را انجام دهند.
-          طرح تبدیل جاسک به پایانه صادراتی هم اکنون در چه وضعیتی قرار دارد؟
موضوع ایجاد پایانه جاسک در جریان سفر رئیس جمهوری به استان هرمزگان مطرح شد که در ادامه نیز وزیر نفت پیگیر این قول رئیس جمهوری شدند. و در این زمینه نشست های مطالعاتی خوبی نیز برگزار شده ست.
طبق برنامه قرار است حدود ٢٠ میلیون بشکه مخزن ذخیره سازی در جاسک از طریق سه SPM شناور ایجاد شود، همچنین برای ایجاد پایانه های مشابهی در مناطق لاوان و سیری نیز برنامه ریزی لازم انجام شده است، بخش خصوصی نیز در قشم برنامه هایی برای ایجاد پایانه صادراتی با هدف متنوع سازی مبادی صادرات نفت دارد.
-          به توجه به اهمیت موضوع ساخت داخل و تاکید وزیر نفت بر حمایت از سازندگان و استفاده از تجهیزات داخلی، عملکرد شرکت پایانه های نفتی ایران را در زمینه تامین تجهیزات کاربردی و مورد نیاز صنعت نفت چطور ارزیابی می کنید ؟
یکی از اهداف درازمدت شرکت پایانه های نفتی ایران، استفاده از توانمندی های داخلی است تا بر اساس آن در یک یا دو سال آینده از خرید تجهیزات خارجی بی نیاز شویم و انتظار می رود تا پایان سال 1394به خودکفایی صد در صدی در تولید قطعات و تجهیزات مورد نیاز پایانه ها برسیم.
در سال گذشته هم خرید تجهیزات مورد نیاز از تولید کنندگان داخلی کشور بیش از 2 میلیون دلار صرفه جویی ارزی به همراه داشت که در سال جاری با برنامه ریزی های مناسب و دستور وزیر نفت مبنی بر استفاده از تجهیزات داخلی، این رقم را به 2 برابر می رسانیم، ضمن اینکه باید در نظر داشت که خرید از داخل افزون بر منافع مادی سبب کاهش زمان و هزینه های تامین کالا، افزایش کیفیت قطعات ساخت داخل کشور، کاهش وابستگی به خارج از کشور، جلوگیری از خروج ارز و حمایت از سازندگان و تولیدکنندگان کشور و همچنین استمرار و پایداری زنجیره ارزش نفت و گاز می شود که دستاورد آن حرکت به سمت خودکفایی و تولید قطعات یدکی حساس پر مصرف در داخل کشور است.
-          شرکت پایانه های نفتی ایران در حرکت به سمت خودکفایی تاکنون موفق به ساخت و بومی سازی چه قطعاتی و تجهیزاتی شده است؟
برخی اقلام که در شمار اقلام پر مصرف و حیاتی نفت قرار دارند، برای نخستین بار با حمایت های شرکت پایانه ها در داخل کشور تولید شدند که از جمله آنها شیر یک طرفه توپی مخازن ذخیره سازی نفت خام، اتصالات فولادی و عایقی بین مخازن و اسکله و قطعات شیرهای دروازه ای بودند که برای ساخت و بهره برداری آنها حدود 2 میلیارد و 500 میلیون ریال هزینه شد.
همچنین باید گفت که راهبرد جایگزین کردن اقتصادی تولیدات داخلی با کالاهای خرید خارج سبب شده که مطالعات جامع و مستمری در زمینه روش های فنی، بازرگانی، ساخت، تعمیر قطعات یدکی، دستگاه ها و بررسی های اقتصادی و کاربردی درباره کالاها و بازارهای مربوط به آن انجام شود که در نهایت این امر به شناسایی و گسترش منابع داخلی تامین کالا و ارزیابی و رده بندی تامین کنندگان منجرشده است.
در زمینه حمایت از سازندگان داخلی نیز ساخت 4 دستگاه سامانه جلوگیری از تشکیل رسوب در مخازن (SRJ) برای نصب در مخازن ذخیره سازی 4 میلیون بشکه ای ساخته شده در جزیره خارگ به جهاد دانشگاهی واگذار شده بود. همچنین در جهت ارتقا ناوگان دریایی سفارش ساخت دو شناور دریایی نیز به وزارت صنایع واگذار شده است.
-          به سامانه جلوگیری از تشکیل رسوب اشاره کردید، لطفا در مورد نحوه عملکرد این سیستم و مزایای استفاده از آن در مخازن ذخیره سازی نفت خام توضیح دهید.
رسوب زدایی مخازن، افزون بر اینکه مستلزم صرف وقت و هزینه ای گزاف و خارج از سرویس بودن مخزن در زمان رسوب زدایی است، می تواند سبب ایجاد آلودگی های زیست محیطی، خطرات ایمنی و بهداشت شغلی برای کارگران، از بین رفتن حجم زیادی از منابع هیدروکربنی و آسیب پوشش کف مخازن شود. به منظور رفع مشکل رسوبات در شرکت پایانه های نفتی ایران، روش پیشگیری از تشکیل رسوب در مخازن به کمک سیستم SRJ مورد بررسی قرار گرفته و با توجه به نتایج مطلوب حاصل از تست میدانی پروژه، ساخت این دستگاه به جهاد دانشگاهی واگذار شد.
تجمع رسوبات در مخازن می تواند سبب کاهش ظرفیت عملیاتی مخزن، تسریع در خوردگی کف مخازن، ایجاد مشکل در عمل بازرسی فنی کف مخازن، احتمال ایجاد اختلال در حرکت سقف شناور، انسداد اتصالات مخازن و به تله افتادن هیدروکربن های ارزشمند در میان رسوبات شود در حالی که با استفاده از سیستم SRJ سیال با استفاده از یک پمپ از داخل مخزن مکش شده و با فشار بالاتر از طریق یک نازل دوار به داخل مخزن هدایت می شود.
استفاده از سیستم SRJ سبب پیشگیری از کاهش ظرفیت عملیاتی مخزن، کاهش هزینه رسوب زدایی و اقتصاد بالای طرح، پیشگیری از آلودگی های زیست محیطی، ایمنی بالا، بازیابی هیدروکربن های به تله افتاده در میان رسوبات، عدم نیاز به مواد کمکی، کارایی مناسب و عدم نیاز به خارج کردن مخزن از سرویس به مدت طولانی و امکان قرار دادن فوری مخزن در سرویس در مواقع ضروری می شود ضمن اینکه استفاده از این روش به میزان 20 میلیارد ریال صرفه جویی در سال در هزینه رسوب زدایی یک مخزن یک میلیون بشکه ای در پی خواهد داشت.
-          از دیگر پروژه پژوهشی- عملیاتی شرکت پایانه های نفتی ایران در بخش ساخت داخل بگویید.
 شرکت پایانه های نفتی ایران در راستای سیاست های کلان کشور و صنعت نفت و به منظور حمایت از ساخت داخل، قطعات و تجهیزات پیشرفته و کاربردی ای در سال های اخیر ساخته و بازسازی حدود 600 قلم کالا به ارزش 22 میلیارد ریال را نهایی کرده ضمن اینکه همواره به اجرای پروژه های پژوهشی هم توجه ویژه ای داشته است. از میان پروژه های پژوهشی تکمیل شده می توان به طراحی، ساخت و نصب نخستین نیروگاه هیبریدی کشور، طراحی و ساخت کارت های الکترونیکی سیستم های میترینگ نفت خام، طراحی و ساخت دستگاه نمایش دهنده پروفایل رسوبات مخازن، طراحی و ساخت دستگاه Tank Prover، طراحی و ساخت سیستم تصفیه لجن های نفتی، بازوهای بارگیری نفت خام اسکله های شرقی و غربی و پرژوه های زیست محیطی و سیستم هشدار دهنده آلاینده ها اشاره کرد.
در ضمن متخصصان شرکت پایانه های نفتی ایران موفق شده اند، مدت زمان اجرای پروژه های تعمیرات مخازن ذخیره سازی یک میلیون بشکه ای را از 21 ماه به 14 ماه تقلیل دهند.
-          با استفاده از چه روشی موفق به کاهش زمان پروژه های تعمیراتی مخازن شده اید؟
همانطور که می دانید کاهش زمان تعمیرات، افزایش ظرفیت ذخیره سازی نفت خام و روند بهینه تولید را در پی خواهد داشت از این رو شرکت پایانه های نفتی ایران با استفاده از تهیه مواد اصلی پروژه از قبیل ورقه های کف و سقف (Roof Drain , Sealing) از سوی کارفرما و پیرو آن کاهش مشکلات موجود در خرید کالاهای اساسی پروژه از سوی پیمانکار و همچنین اجرای عملیات های اجرایی به صورت موازی و حداکثر استفاده از هم پوشانی مابین فعالیت ها توانسته موجبات کاهش زمان اجرای پروژه های تعمیرات مخازن را فراهم کند.
در واقع تهیه متریال اصلی از سوی کارفرما، اجرای عملیات موازی و انجام رسوب زدایی در هنگام برگزاری مناقصه سبب شده که مدت اجرای پروژه های تعمیرات در مخازن یک میلیون بشکه از 21 ماه به 14 ماه و در مخازن 500 هزار بشکه ای از 14 ماه به 10 ماه کاهش پیدا کند که این کاهش 7 ماه زمان تعمیرات مخازن یک میلیون بشکه ای، صرفه جویی معادل 126 هزار میلیون ریال به همراه داشته است.
گفتنی است که تهیه متریال اصلی از قبیل ورق های مخازن از سوی کارفرما که با توجه به مسئله تحریم و شرایط حاکم بر بازار جهانی برای پیمانکاران دشوار بود، از مواردی است که نقش اساسی در کاهش زمان ساخت مخازن ذخیره سازی نفت داشته است.
-          با توجه به اینکه شرکت پایانه های نفتی ایران در چند سال اخیر سیاست خود را بر اعمال صرفه جویی های راهبردی و عملیاتی قرار داده است، بفرمایید در سالی که رو به انتهاست به چه میزان صرفه جویی دست یافته اید؟     
 از زمان شدت گرفتن تحریم های اعمالی از سوی کشورهای غربی، شرکت پایانه های نفتی ایران سیاست صرفه جویی را در دستور کار خود قرار داده است.
در حقیقت نگاه به صرفه جویی چند رویکرد ویژه دارد که مهمترین آن داشتن رویکرد راهبردی است که در این زمینه شرکت پایانه های نفتی داشتن چنین رویکردی را به عنوان یک دستورالعمل و نگاه جدید به تمام واحدهای زیرمجموعه خود ابلاغ کرده تا مدیران و مسولان همواره رعایت این مسئله را در ترسیم اهداف بلند مدت و کوتاه مدت خود در نظر داشته باشند.
رویکرد دیگر به این مسئله رویکرد عملیاتی است، به این ترتیب که این شرکت سعی کرده به جای استفاده از توان خارج از شرکت از توان نیروهای عملیاتی خود، ماشین آلات و تجهیزات در اختیار نهایت استفاده را بکند. در ضمن در تلاش است تا با استفاده از مهندسی ارزش از شیوه هایی استفاده کند تا بتواند با کاهش هزینه ها، ارزش افزوده در خور شایسته ای ایجاد کند.
شرکت پایانه های نفتی با همین رویکرد عملیاتی از ابتدای سال جاری تاکنون موفق به صرفه جویی حدود 300 میلیارد ریالی در حوزه عملیات شده است که این صرفه جویی از طریق حذف هزینه های غیرضروری بدون کاهش خدمات رفاهی و هزینه های پرسنلی انجام شده است.
رقم این صرفه جویی در سال گذشته نیز در همین حدود بوده است که این امر نشان از تبدیل شدن صرفه جویی به یک فرهنگ در شرکت پایانه های نفتی ایران دارد.
در حقیقت صرفه جویی یک تکنیک دینی، ملی و سازمانی است که اگر نتوانیم مشارکت همه کارکنان را جلب کنیم، بدون شک اعمال آن و ادامه سیاست های نظام بندی و ترسیم شده با مشکل رو به رو می شود.     
-          سخن آخر!
صنعت نفت ایران به رغم تنگناها و فشارهای تحمیلی اقتصادی و سیاسی، توانسته با تکیه بر توانمندی های تخصصی و دانش علمی و خیره کننده تلاشگران خود، در مسیر پیشرفت گام بردارد و رشد، بالندگی و اعتلای نظام جمهوری اسلامی را در مسیر توسعه آینده همچنان تداوم بخشد.
امروز صنعت نفت با وجود چالش های فراوان توانسته است با تکیه بر توان داخلی در تمامی حوزه های دانش و فناوری، دستاوردهایی بزرگ برای کشور به ارمغان آورد.
 گفت و گو از فروغ گشتاسبی
(سه شنبه ۲۱ بهمن ۱۳۹۳) ۱۱:۵۱
ایمیل را وارد کنید
تعداد کاراکتر باقیمانده: 500
نظر خود را وارد کنید